พระธรรมเทศนา “นวัตกรรมแห่งสติ ๒๐” ณ ครุสติสถาน เช้า ๑๕ ก.ค. ๖๐ โดย หลวงพ่อมหาดิเรก พุทธยานันโท, พระพุทธยานันทภิกขุ, Direk Saksith, Deva Nanda

เรื่อง ขยายฐานสติ

สติมีสองระดับหรือสองฐาน
ระดับที่คนทั่วไปพยายามจะตั้งสติ
ที่เรามาปฏิบัติ เราต้องการขยายฐานสตินี้
ให้เป็นฐานสติ ฐานสมาธิ ฐานปัญญา ที่กว้างขึ้น

ถ้าฐานสติกว้างเราก็จะได้ฐานสมาธิ
ถ้าฐานสมาธิกว้างเราก็จะได้ฐานปัญญาด้วย

ฐานสติเหมือนแผ่นดินกลมๆ
ฐานสมาธิเริ่มสร้างเจดีย์ ฐานศีล
ฐานสัมปชัญญะ ฐานปัญญา สูงขึ้นไปเรื่อยๆ
เขาสร้างเจดีย์ไว้เพื่อเป็นที่ระลึก

เจดีย์มาจากคำว่าจิตติ แปลว่าเป็นที่ตั้งของจิต
จิตเป็นที่ตั้งของตัวระลึก ระลึกถึงพระรัตนตรัย
จิตที่มันจะตั้งได้ ต้องมีฐานสี่ฐาน
ฐานสติ ฐานศีล ฐานสมาธิ ฐานปัญญา

เวลาสร้างบ้านหรือสร้างเจดีย์
ต้องปรับฐานให้เรียบก่อน แล้วค่อยตอกเสาเข็ม

ฐานสติมีสองมิติ มิติที่กว้างและมิติที่ลึก
ฐานสติของคนทั่วไปที่ยังไม่เจริญสติ
เป็นฐานที่แคบและไม่ลึก

คนจึงมีความทุกข์เพราะจิตไม่มีที่ตั้ง
จิตไปซ้าย ขวา อดีต อนาคต
ถูก ผิด ดี ชั่ว รัก ชัง มีแค่สองทาง

ชีวิตจริงมีสามด้าน อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา
เรามาเจริญสติเพื่อเปลี่ยนอนิจจังเป็นศีล
ทุกขังเป็นสมาธิ อนัตตาเป็นปัญญา

ถ้ายังไม่ได้ฐานสติ อนิจจังก็ไม่เที่ยง
ทุกขังก็ไม่แน่ อนัตตาก็ยังใช้ไม่ได้
มีความทุกข์จากอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

การหาเงินยอะๆ เรียนเยอะๆ ไม่ทำให้หมดทุกข์ได้
การที่จะทำให้หมดทุกข์
เราต้องขยายฐานของความไม่เที่ยงให้เที่ยง
ขยายฐานความทุกข์ให้ไม่ทุกข์
ขยายฐานของความไม่มีสาระแก่นสาร
ให้มีสาระแก่นสาร ทุกข์ก็หมด

คนทั่วไปยังไม่มาสนใจปฏิบัติ
เหมือนไฟไหม้บ้าน ถ้ารอให้เยอะก็ดับไม่ได้

ทุกข์เหมือนไฟ ถ้ายังน้อยไม่รีบดับก็จะลาม
ที่ยังไม่รีบดับแต่แรกเพราะไม่รู้จักทุกข์

ไฟมีสองแบบ ไฟที่น่าปรารถนา
และไฟที่ไม่น่าปรารถนา
แต่ไฟทั้งสองแบบก็ไหม้ใจได้เหมือนกัน

ถอดธรรมบรรยายจากคลิป นวัตกรรมแห่งสติ ๑๐